ДЖЭМЭГЭНДЭН

(Баоаньская сказка)
(Baoan folk tale)

Нэгэ ваŋдэ куŋ нэгэда гiсаŋ, эмэ тавоŋ джоŋ jiсаŋ. Тэрса гэджi ламадэ шджэђасаŋ. Рэсаŋ шаджэдэ Джэмэгэндэн гэджi нэрэнэ окэсаŋ.

Джэмэгэндэн тавоŋ насоŋса пэджэг сэрасаŋ. hарэн тавоŋ насоŋдэ куртэла пэджэг hанэнэ мэдэсаŋ.

Тэрсэнэ ваŋ нджаŋдэ кэлсаŋдэ: 'Да чэ hго олджэ ван олгу кэрна' - гэджi эмэ абсаŋ.

Тэрса хуiнэ нджаŋ āбэдэ-'Бэ гiчоŋдэ джэмба окэса' - гэджi асхэсаŋ. - ' Чэ годжэ мэдэ' - гэджi āбэнэ кэлсаŋ.

Да бэ джэмба окэ кэрна гэджi сачэ hанэ вiдэ: 'Гiчонла рэдэ, бэ джэмба окэгi, абла рэ' - гэджi кэлсаŋ.

Гiчоŋла рэджi годжэла јаŋ варса абджэ. Нджаŋ мiŋго, антаŋ, морэ гэджi джэмба окэсаŋ.

Мэчэгэнэ сачэдэ ндэгу гiна, куŋ ŋга hгудэджэ. Нджаŋнэ, мiŋго тэр сачэдэ вар шджэ.

Тэ сачэнэ ваŋ нэгэ амаŋдэ шдоŋ гi куŋгэ шджэђаджэ. 'Чэ шджэса саŋ ва. Мэсгу, кулдэгу бэ чодэ окэја. Чэ тэ сачэса норогiндэнэ окэса абджi рэ' - гэджi кэлсаŋ.

Нэгудэнэ тэ куŋ рэджi: 'Бэ гачэ мэчэгэ јi, чэ джэмба окэджо гэджi ђуiла ро' - гэджi кэлсаŋ.

Джэмэгэндэн: 'Чодэ јаŋ кэр абджi шджэ' - гэсаŋ.

'Нāдэ јамэ hанэ лэ кэр. Окэса нāдэ норогiндэнэ окэ, мэчэла лэ кэр' - гэджi кэлсаŋ.

Джэмэгэндэн: 'Норогiндэ окэджi лэ олна, Мэчэ кэрса окэја? гэса 'Мэчэ лэ кэр, чэ тэрнэ окэдāса чэнэ джэмба шо, бэ шджэгi' -гэсаŋ. 'Мiŋго, hанэнэ чэ вэлэладāса асоŋдэ ачэджi окэја' гэса тэ куŋ нджаŋ: 'Норогiндэнэ сэ окэса мiŋго hанэ лэ кэр'-гэджi hор орджi шджэсаŋ.

Тэрса ваŋ: 'Да бэ норогiндэнэ чодэ окэја. Чэ удэргэ шджэджi лэ олна, шджэса шiлаŋ шджэ' - гэсаŋ.

Ваŋ шджэджi норогiндэнэ абджi рэджi тэ куŋдэ окэсаŋ.

Тэрса хуiнэ нэгэ куŋ ваŋ āбэдэ рэджi: 'Бэ гогэджэ, чэнэ куŋ джэмба окэджi варђаса да норогiндэнэ куŋгэдэ окэ шджэ' - гэджi кэлсаŋ.

Ваŋ нджаŋнэ эмэдэ шджэджi хэiлсаŋ: 'Чэнэ куŋдэ јамэ hанэнэ хардэ окэса варђа шджэ, јамэла варсада норогiндэнэ мэчэ куŋгэдэ окэ шджэ' - гэджi кэлджэ. 'Да нāдэ куŋ лэ кэр' - гэджi харэджi шджэджэ.

Тэрсанэ хуiнэ Джэмэгэндэннэ урэджi 'норогiндэнэ куŋгэдэ окэджi' - гэджi хэiласаŋ.

'Джэмэгэндэннэ вāрджi шджэджi алэдэ' - гэджi ваŋ кэлджэ. Нджаŋнэ эмэ гэджi шаджэ ђуала лāджi хэiладжэ.

Тэрсā олэ(нэ) алэдэја, олэ(нэ) хар кулнэ hдолэдэја гэджi кэлсаŋ. Тэрсанэ hанэ нджаŋнэ вāрджэ. Харнэ бођэлдэджi ндэва; сачэ hанэђалэ нэшкоŋ јуђасаŋ. Куŋла hанэ нджэджi лāсаŋ. Нджаŋнэ эмэ шаджэ ђуала нōрнэ мāзаджi, хуiнэ дађаджi шджэсаŋ.

Нэгэ саŋ куŋгэ шджэджi ваŋдэ асхэсаŋ: 'Чэнэ куŋ алэджi лэ олна. Бэ нджэса сачэ мэчэгэдэ шджэђаса саŋ' - гэджi кэлджэ.

Ваŋ: 'Та годжэла мэдэ' гэджi кэлджэ. Тэ куŋ нджаŋ харэджi рэджi hанэдэ: 'Мангэ алэджi олгi хо. Бэ нджэса сачэ мэчэгэдэ шджэђадэја' - гэджi кэлса hанэла. 'Тэр да мба, мангэ hанэ јудэ, āбэдэ асхэја' - гэджi шджэсаŋ.

Āįэ кэлсаŋда: 'Сачэ мэчэдэ шджэса hарэŋ ђуар хоŋ, сýджi хуiнэса рэса тэгэм' - гэджi нджаŋ кэлсаŋ.

hанэла рэджi Джэмэгэндэндэ: ' Чэ шджэджi hарэŋ ђуар хоŋ сýджi рэ' гэса нджаŋ: 'jа, бэ шджэ, āбэнэ амаŋнэ бэ чоŋлаја'-гэсаŋ.

Тэрсанэ hанэ нджāŋķэ анdађасаŋ. Нджаŋ кутэ рэджi: 'Бэ сачэ мэчэгэдэ шджэгi, эмэ шаджэла кутэ сý' - гэджi кэлсаŋ.

Эмэ кэлсаŋда: 'Бэ кутэ сýгi хо. Буда чэнэ хуiнэ дађагi' гэса Джэмэгэндэн: 'Мэнэ хуiнэ шджэса бэ мордэ куŋгэ ђуiса, каŋ вiдэ окэм - гэсаŋ.

Эмэнэ: 'Куŋгэдэ окэсада олорджi hгусада хуiнэ дађаја*-гэджэ.

Тэрса нджаŋнэ āмэ сэр тавоŋ джоŋ окэджi мордэ харђасаŋ. Āмэ 'Мэнэ куŋ нāдэ тэгэ мартэ' - гэджi кэлсаŋ. Ндэванэ куŋла нджаŋдэ сэр нэгэ окэджi мордэ јуђасаŋ.

Джэмэгэндэн мордэ харджi шджэгудэ ђураŋ куŋ рэсаŋ:

- Чэ каŋ ji? - гэджi асхэсаŋ.

• Бэ Джэмзгэндэн јi - гэсаŋ.
• Чэ Джэмэгэндэн јiса морэ олэ(нэ) окэ,- гэджi ђуiсаŋ.
• Jа, тадэ окэја гэса эмэнэ: 'Энэ окэса мангэ ндэгунэ
  вэлэдэгi хо' гэджi кэлсаŋ. Нджаŋ тэ кун, ђурладэ нэгэ нэгi гэджi окэсаŋ.

Тэрса гэджi мордэ куŋ мэчэ ђуар рэсаŋ.

• Чэ hалэ шджэджi, чэ каŋ јi? - гэджi асхэсаŋ.
• Бэ Джэмэгэндэн јi - гэса 'Буда ђуаладэ шаджэ гi, чэнэ куŋ ђуаланэ буда ђуаладэ окэдэ' гэджi кэлджэ.
• Jа, - гэджi окэгi гэса эмэнэ лāджi окэђасаŋ хо.

Нджаŋ эмэдэ ' Чэ талаŋ туђэла шджэ' - гэджi хунладжi шджэђасаŋ.

Тэрса хуiнэса куŋ ђуаладэ нэгэ нэгi окэджi шджэђасаŋ.

Эмэ харэджi рэджi лāса 'Чэ тэгэ лā, мэнэ хуiнэ јуса бэ јамэ hанэнэ окэм' - гэджi кэло. 'Да ђуала, јуја' - гэджi шджэсаŋ.

Мордэ шджэджi сохор куŋгэ рэсаŋ.

- Чэ каŋ ji? - гэджi асхэсаŋ.

• Бэ Джэмэгэндэн ji, - гэсаŋ.
• Чэ Джэмэгэндэн јiса нāдэ нэдоŋ гiнэ, чэнэ нэдоŋнэ нāдэ окэ, - гэджi кэлсаŋ.

- Ja, - гэджi hдођэнэ вāрджi нэдоŋнэ абгi гэса эмэнэ лāджi сэ абђасаŋ. Нджаŋ эмэдэ: 'Чэ шджэ' - гэджi jуђасаŋ.

Тэрсанэ нджаŋ hдођэнэ вāрджi годжэнэ нэдоŋнэ манталджi тэ куŋ нджаŋнэ нэдоŋдэ гэсаŋ. Тэ куŋ нэдэŋђала јамэ hанэнэ нджэгтэсаŋ, ђураŋ мэргэджi шджэсаŋ.

Эмэ рэджi нэдоŋдэгэ чiсоŋнэ нджэджi лāсаŋ. Лāŋ рэджi харса вāрджi шджэсаŋ.

Мордэ курджi мэчэ куŋгэ рэджэ.

- Джэмэгэндэн рэджi гэджi бэ ђуiла рэво, - гэджэ.

- Jа, чодэ јаŋ кэрса окэја, - гэсаŋ.

- Надэ чэнэ эмэ кэр, - гэса.

- Jа, - гэджi эмэнэ окэсаŋ.

Тэрсанэ нджаŋ нэгэ мордэ курсаŋса хуiнэ мэчэ куŋ эмэнэ нджаŋдэ окэсаŋ. 'Да чодэ кэрна'- гэджi окэ шджэ.

Джэмэгэндэндэ ндэгунэ вiсаŋ хо. Эмэнэ тангэдэ ндэвагэ ва, ђуала тэндэ ђуiла јуја - гэджi шджэсаŋ.

Нджасэ ђуала ндэвадэ курджi јамэ ý вāрсаŋса хуiнэ
сэр окэгу гiсан. 'Да ђуала јаŋнэ окэгi' гэджiгу самдэ ндэва гi олсаŋ.

Тэрса шджэджi сэдэ курсаŋ. 'Бэ јамэ hанэнэ джэмба окэджэ' - гэджi эмэнэ харса вāрджi сэдэ кутэлсаŋ.

Тэрса шугэ ноŋдэ курсаŋ. Тэ сачэдэ куŋ вiсан хо. Сýгу гар гiна. Нджасэ шугэ дорэ сýсаŋ. Эмэнэ шу ноŋса ндэгу олджi рэджi чiджэсаŋ.

Эмэнэ куŋ ђуаланэ гiладжi ноŋдэ шджэджi сэгэ джол-
ђэсаŋ. 'Энэ сэ куŋ ђуаланэ сачэдэ шджэджi вiгу гэджi -
Чэ шджэса мэнэ куŋ ђуаладэ - Āбэ āмэ ђуаладэ јамэ вэ-
тэджi гiна гэджi кэлэ'-гэсаŋ. ?

_ Кун, ђуала нэгэ удэ сэ тāдэ нāтэ шджэгудэ сэ ноŋса 'Абэ āмэ ђуаладэ јамэ вэтэджi гiна' - гэджi дун харсаŋ.

Джэмэгэндэн нджасэ ђуала ташэнэ гаргэ джарэ шджэ. Нiмаŋ хоŋ шджэсаŋ.

Нэгудэ эмэ: 'Да ђуала јуја, бэ. куŋ ђуала гiладжэ' - гэсаŋ.

Джэмэгэндэн: 'hарэŋ ђуар хоŋ сэ харса шджэгi хi' - гэджi кэлсаŋ.

Нэгэ удэнэ эмэ чэчэђэiгэнэ нджэгтэсаŋ.

'Чэ мэнэ кэŋ ђуаланэ тэндэ шджэму? Нāдэ гачэгэ ва'- гэсаŋ.

Чэчэђэi: 'Бэ лэ шджэм. Бэ шджэсāда чэнэ гачэ лэ кэлэм' - гэджi мосэ шджэ.

Тэрса шджэджi нэгэ бэнджэр джолђэджi: 'Чэ мэнэ куŋ ђуаланэ тэндэ шджэму? гачэгэ ва' гэса - 'Бэ шджэм'- гэджэ. Эмэ: 'Абэ āмэ ђуаладэ јамэ вэтэджi гiна, ђураŋ хоŋса чодэ рэгi гэджi кэлдэ'-гэсаŋ.

Бэнджэр шджэджi куŋ ђуаладэ кэлсаŋ.

Хуiнэса hарэŋ ђуар хоŋ олджi - 'Да ђуала јуја' - гэджi мордэ харсаŋ.

Тэ сачэнэ куŋла рэджi, антаŋ, мiŋго вāрджi морэ туджi нджэла рэсаŋ. Нджаŋнэ куŋ ђуаланэ окэсаŋ. Āбэ āмэ куŋ ђуаланэ джолђэджi ŋга бэсэсаŋ.

Куŋ ђуала - 'Абэнэ нэдоŋ hалэ ji?' - гэсаŋ. - 'Нэдоŋнэ сохоргэдэ окэдо' - гэсаŋ.

Тэрса шджэджi мэча ндэвала эмэлэ харджi рэджэ. 'Чэ годжэнэ нэдоŋнэ харджi рэђа' - гэджi кэлсаŋ. Джэмэгэндэн харнэ хэлгэђала нэдоŋ ђуаланэ нэгэ вāргудэ нэдоŋнэ харджi рэсаŋ. Эмэлэгу нэдоŋса саŋгэ рэсаŋ.

Тэ сачтэ ваŋ гогэджi урэсаŋ.
'Чэ норогiндэнэ окэджi, мэнэ сачэдэ ŋга саŋ ва, гiчоŋла hанэ бајдэджэ' - гэджi норуннэ харђаджi нджаŋдэ окэсаŋ.

Тэрса годжэнэ нджаŋнэ сачэнэ куŋла hанэ 'Джэмэгэндэн рэджэ' - гэджi джолђэсаŋ. Джэмэгэндэн нджаŋнэ сачэдэ харэджi рэджi ваŋ олджi саŋ сýсаŋ.

Текст записан Б.Х.Тодаевой от монгора X. Рэмбэм, 44 лет, жителя уезда
Тунжэнь, провинции Цинхай, КНР, носителя баоаньского яэыка.